De kerken in Moldavië
Inleiding
Moldavië is op een aantal terreinen een verscheurd land. Historisch gezien maakte het vóór het communistisch tijdperk deel uit van Roemenië (een provincie van het huidige Roemenië heet Moldavië). Een groot deel van de bevolking spreekt en voelt zich Roemeens. Een ander deel is afkomstig uit de (hele) Sovjet-Unie en spreekt Russisch. Het land was en is tweetalig. Rond de onafhankelijkheid was er even sprake van dat Moldavië zich weer zou aansluiten bij Roemenië, maar de vele Russen in het land hebben zich hiertegen verzet en Roemenië zat ook niet echt te wachten op de aansluiting van een zeer arme agrarische 'provincie'.
In 1992 kwam deze verscheurdheid tot uiting in een kortdurende maar felle oorlog tussen het oostelijke deel van Moldavië, Transdnjestrië, en de rest van het land. Transdnjestrië, met zijn voor het grootste gedeelte Russische bevolking, (ook het Russische leger was en is er nog aanwezig) riep haar onafhankelijkheid uit. Dit landje is in de wereld alleen door zichzelf en Rusland erkend. Het is een criminele vrijstaat. De grens met de rest van Moldavië is poreus en dit brengt het land Moldavië in allerlei problemen.
Het grootste deel van de bevolking van Moldavië is lid van een Orthodoxe kerk, maar daar lag tot voor kort een groot probleem; de Roemeens sprekende Orthodoxen waren lid van de Orthodoxe kerk die onder het patriarchaat van Roemenië veil, het Russisch sprekende deel van de bevolking behoorde tot de Orthodoxe kerk die onder het Moskou patriarchaat viel. Volgens de algemene Orthodoxe kerkorde is in ieder land maar 1 Orthodoxe kerk mogelijk. Tijdens de Sovjet-Unie periode was formeel alleen de Russisch Orthodoxe kerk erkend door de staat. Na de onafhankelijkheid is er een bittere strijd gevoerd door de Roemeense kerken om erkend te worden. Deze strijd heeft zich jarenlang voortgesleept tot aan het moment dat Moldavië uit de Raad van Europa gezet dreigde te worden. Inmiddels (sinds 2004) zijn beide kerken door de overheid erkend na een uitspraak van het Europese Gerechtshof in Straatsburg en hebben de kerken tijd en aandacht voor andere zaken in hun kerken en in de maatschappij.
Naast de Orthodoxe meerderheid is er een christelijke minderheid die bestaat uit Rooms-Katholieken, Lutheranen, Baptisten en Pinksterkerken. In Moldavië woont ook nog een Turks sprekende bevolkingsgroep, de Gagaoezen. De meerderheid hiervan is Orthodox Christelijk en behoort niet tot de Islam.
Steun vanuit de West-Europese kerken
Na de val van het communisme in Oost- en Midden-Europa vroegen veel kerken hulp aan rijke Westerse kerken om het kerkenwerk in de breedte weer op te kunnen zetten. De Wereldraad van Kerken zag op veel terreinen de nood van de kerken in Oost-Europa en maakte samen met organisaties van Westerse kerken plannen om de kerken daar te helpen.
Bijna alle kerken in Oost-Europa hadden dezelfde problemen. Decennialang hadden ze als kerk veel van hun functies niet kunnen uitvoeren. De ruimte die men kreeg verschilde van land tot land, maar duidelijk was dat in veel landen georganiseerd diaconaat niet meer bestond en in sommige landen was ook alle kennis over het opzetten en uitvoeren van diaconaat verloren gegaan.