Rollen omgedraaid
Na het ineenstorten van de Sovjet-Unie in 1991 en de onafhankelijkheid van Moldavië werden de rollen omgedraaid. De 60 procent Moldaviërs gaven zich over aan een ware Roemenië-roes. De Roemeense taal terug! Het Latijnse alfabet terug! Terug naar Roemenië! Elena Prus kreeg eindelijk een visum voor Frankrijk. En werd professor. Anton Antonov mocht veertien maanden lang niet in het door 'Roemenisten' bezette universiteitsgebouw komen.
Maar de Roemenië-revival zette niet door. De belangrijkste reden was niet eens het verzet van de 40 procent Russen, die zich ernstig bedreigd voelden, zegt Prus. Volgens haar waren het voornamelijk de nieuwe Moldavische leiders die eenwording met Roemenië blokkeerden. Die wilden geen provincie van Boekarest worden. Ze hadden liever een landje voor zichzelf. Daarnaast speelde een cruciale rol dat Stalin voor een deel wel degelijk in zijn opzet was geslaagd. Van de Moldaviërs voelde nog maar ongeveer de helft zich echt Roemeens. En er waren veel gemengde koppels.
In de loop van de jaren negentig keerden de Russen terug op belangrijke posities in het politieke, culturele en sociale leven. Een belangrijke verklaring hiervoor was dat pogingen Moldavië naar westers model te hervormen dramatisch hadden gefaald. De nostalgie naar de 'goeie ouwe tijd' groeide met de dag. In 1996 werd de Rus Lucinschi zelfs gekozen tot president.
"Ik ben een Russische Moldaviër"
'Voor mij is Moldavië tegenwoordig een soort België', zegt Antonov. 'Ik ben een Russische Moldaviër. En ik heb niets tegen Roemeense Moldaviërs. We koesteren geen enkele wrok tegen elkaar. Ik ben niet anti-westers. Het enige dat mij irriteert zijn de Amerikaanse delegaties die mij hier komen vertellen wat ik doen moet, en die nog nooit van Marquèz, Borges of Malraux hebben gehoord.'
Alle Roemeense Moldaviërs zijn tweetalig. Maar geen van de Russische Moldaviërs heeft de afgelopen tien jaar Roemeens geleerd.